Oportunistyczne zapalenia płuc
Wzrost zapadalności na tzw. zakażenia oportunistyczne jest ściśle zwią-zany z zakażeniem wirusem HIV, postępem w leczeniu złośliwych nowotworów, chorób układowych tkanki łącznej oraz przeszczepianiem narządów. Według danych francuskich, zmiany w płucach występują u ok. 6-0 % chorych z zaburze-niami odporności, a wśród nich 7-0 % stanowią zapalenia płuc (14 ).
Na mechanizmy obronne gospodarza przed czynnikami zakaźnymi składa się wiele czynników (28). Skóra i błony śluzowe stanowią barierę górnego odcinka układu oddechowego. Upośledzenie tego mechanizmu obronnego, występujące np. po założeniu rurki intubacyjnej omijającej górne drogi oddechowe, lub uszkodzenie oczyszczania rzęskowego w mukowiscydozie ułatwia przenikanie bakterii do dolnych dróg oddechowych. Zmiany ilościowe i jakościowe granulocytów obojętnochłonnych powodują upośledzenie ich funkcji: chemotaksji, adhezji i fagocytozy. Zjawisko to obserwuje się u chorych na białaczkę szpikową, choroby ziaminiakowate, w niedożywieniu i przewlekłej steroidoterapii. Liczba granulocytów obojętnochłonnych w lmililitrze krwi stała się wykładnikiem stopnia immunosupresji (14). Na tej podstawie próbuje się różnicować rodzaj patogenu wywołującego zakażenie. Na przykład średnio nasilona neutropenia (poniżej 5-0-0 w 1 (il) sprzyja zakażeniom bakteryjnym, a ciężka nautropenia (poniżej 1-0-0 w 1 ul) – uogólnionym, inwazyjnym zakażeniom grzybiczym.
Zaburzenie odpowiedzi humoralnej i układu dopełniacza prowadzi do zmniejszenia liczby aktywnych przeciwciał, co obserwuje się zazwyczaj w choro-bach przebiegających z uszkodzeniem limfocyta B, takich jak szpiczak mnogi i przewlekła białaczka limfatyczna. Defekt komórek T charakteryzuje zakażenia rozwijające się wewnątrzkomórkowo: wirusowe, pasożytnicze (Pneumocystis cari- nii) i grzybicze. Uwarunkowania, w których najczęściej należy spodziewać się oportunistycznego zapalenia płuc zestawiono w tabeli 1. wienia ostatecznego rozpoznania i podjęcia leczenia najczęściej jest konieczne wykonanie bronchofibroskopii, płukania oskrzelowo-pęcherzykowego i transbron- chialnej biopsji płuca (14). Często lekarz musi wybrać między leczeniem empirycznym a inwazyjnym postępowaniem diagnostycznym u chorego znajdującego się w ciężkim stanie ogólnym (ryc. 1).
